Trong thời gian qua, trước những thách thức từ các vấn đê môi trường, Việt Nam cũng như các nước trên thế giới đang nỗ lực tìm kiếm những giải pháp để phát triển bền vững. Chia sẻ với Việt Nam, hơn 40 năm qua, Thụy Điển đã hỗ trợ rất nhiều cho công tác BVMT và phát triển bền vững đất nước. Hiện nay, mối quan hệ giữa 2 nước đã chuyển sang giai đoạn mới: Hợp tác bình đẳng dựa trên lợi ích song phương. Trung tâm Hợp tác Công nghệ Môi trường Việt Nam – Thụy Điên (Centec Việt Nam) ra đời, là cầu nối thúc đẩy mối quan hệ hợp tác 2 quốc gia về môi trường, năng lượng và biến đổi khí hậu.

 Hertzman: Cen-tec là Dự án của Đại sứ quán Thụy Điển tại Việt Nam nhằm tiếp tục duy trì, tăng cường quan hệ hợp tác giữa 2 nước trong lĩnh vực môi trường, năng lượng và biến đổi khí hậu. Từ năm 2007, Chính phủ Thụy Điển đã thông báo, các gói hỗ trợ song phương cho Việt Nam sẽ kết thúc vào tháng 12/2013. Trước khi nguồn viện trợ kết thúc, từ 2009 – 2013 là giai đoạn chuyển tiếp để đưa mối quan hệ Việt Nam và Thụy Điển từ nhà tài trợ – nhận tài trợ, sang một mối quan hệ bình đẳng hơn. Năm 2011, để hỗ trợ Thụy Điển duy trì mối quan hệ họp tác với Việt Nam trong công tác BVMT, Tổ chức Hợp tác Phát triển Quốc tế Thụy Điển (Sida) đã quyết định thành lập Centec.

Kể từ khi thành lập, với vai trò là cầu nối, Centec đã tích cực giới thiệu những công nghệ và giải pháp quản lý môi trường của 2 nước; Mở ra những cơ hội hợp tác có lợi cho cả 2 bên đối tác; Chia sẻ các giải pháp mang tính hệ thống và tổng thể, hướng đến mục tiêu quản lý môi trường bền vững. Centec đã hỗ trợ đắc lực cho quá trình xây dựng mối quan hệ bền vững và lâu dài giữa các đối tác Việt Nam với các đối tác Thụy Điển, đồng thời, giúp quan hệ đó tiếp tục phát triển sau năm 2013 khi Dự án kết thúc.

PV: Xin ông cho biết, những hoạt động mà Centec đã triển khai trong thời gian qua và kết quả của những hoạt động này?

Ông Tomas Hertzman: Cen-tec đã nghiên cứu, lập kế hoạch, triển khai dự án, tổ chức hội thảo, thiết kế các chương trình hợp tác song phương, hỗ trợ quá trình chuyển giao công nghệ sạch, thân thiện với môi trường. Các hoạt động của Centec giúp tạo lập và duy trì mạng lưới hợp tác, tập trung vào 3 nhóm: Khối cơ quan nhà nước, viện nghiên cứu/trường đại học và doanh nghiệp, trong đó, doanh nghiệp là đối tượng chủ chốt.

Năm 2011, Centec cùng Đại sứ quán Thụy Điển tổ chức thành công Hội thảo “Hành Trình Xanh 2011” tại 5 thành phố: Đà Nang, Hội An, Quy Nhơn, Vũng Tàu và TP. Hồ Chí Minh, qua đó, khẳng định vai trò cầu nối quan trọng, thúc đẩy quan hệ họp tác giữa 2 nước về môi trường. Đồng thời, mở ra cơ hội để các bên trao đổi kiến thức, kinh nghiệm, xây dựng dự án và tìm nguồn tài chính hỗ trợ thực hiện dự án. Những giải pháp về xử lý nước thải công nghiệp, nước thải sinh hoạt bằng công nghệ vi sinh, tận dụng chất thải, rác thải làm nguồn năng lượng sinh học… đã được đưa ra tại các buổi Hội Thảo. Ngoài ra, Centec còn hợp tác với một số cơ quan truyền thông đại chúng để giới thiệu các công nghệ và giải pháp xanh, sạch của Thụy Điển đến với công chúng. Bên cạnh đó, Centec cũng liên kết với Hội Quy hoạch Phát triển Đô thị Việt Nam để cung cấp thông tin cho các nhà quy hoạch, kiến trúc sư về mô hình thành phố bền vững Symbio City của Thụy Điển. Hơn 1 năm qua, Centec đã triển khai được một số dự án xử lý chất thải, nước thải đô thị, xử lý đất nhiễm dioxin. Đặc biệt, Centec đã kết nối để thực hiện thành công 5 dự án: Dự án giáo dục về phát triển bền vững, môi trường và biến đổi khí hậu giữa Trường Đại học Sư phạm Hà Nội và Đại học Uppsala -Thụy Điển; Diễn đàn hợp tác kinh doanh công nghệ sạch giữa Hiệp hội Doanh nghiệp trẻ Hà Nội và Mạng lưới Kinh doanh bền vững Thụy Điển; Dự án hợp tác xử lý dioxin tại Việt Nam giữa Công ty Cleantech, Công ty VITTEP (Việt Nam) với Công ty DGE, Đại học Umea (Thụy Điển); Dự án kết nối về môi trường và phát triển bền vững giữa TP. Đà Nẵng và TP. Boras, TP. Linkping. Thông qua những dự án này, đối tác của 2 nước đều nhìn thấy những triển vọng tốt đẹp, được tư vấn những giải pháp, phương thức kinh doanh hiệu quả, để góp phần thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa 2 nước trong lĩnh vực môi trường.

 PV: Trong quá trình hoạt động, Centec có những thuận lợi và khó khăn gì, thưa ông? Xin ông cho biết, định hướng của Centec trong thời gian tới?

Ông Tomas Hertzman: Để triển khai các hoạt động đạt hiệu quả, Centec có một số thuận lợi. Cụ thể, về mặt tài chính, Centec và các bên đối tác được hỗ trợ một khoản kinh phí cho các dự án thông qua một số cơ chế hỗ trợ của phía Thụy Điển: Chương trình hợp tác đối tác Việt Nam – Thụy Điển (PDC), với 3 triệu cua-ron (SEK) Thụy Điển; Chương trình dự án thử nghiệm về môi trường, với gói hỗ trợ gần 2 triệu SEK; Chương trình kinh doanh phục vụ cho phát triển (B4D), với 1,8 triệu SEK. Cùng với những nguồn hỗ trợ khác từ Trung tâm hợp tác quốc tế phát triển địa phương (ICLD) và các khoản vay phục vụ cho hoạt động liên doanh, liên kết sử dụng công nghệ của Thụy Điển. Đặc biệt, các hoạt động của Centec đều nhận được sự ủng hộ của Chính phủ 2 nước, sự tham gia tích cực của các bên, góp phần mang đến sự thành công cho các dự án. Đó là nguồn động lực lớn, thúc đẩy các hoạt động họp tác ngày càng phát triển. Tuy nhiên, Centec cũng gặp khó khăn trong việc tiếp cận vói doanh nghiệp Việt Nam, thuyết phục họ sử dụng công nghệ của Thụy Điển. Còn với các công ty của Thụy Điển, do chưa nhìn thấy thị trường tiềm năng của Việt Nam và không phải dễ dàng để thuyết phục họ tin tưởng vào điều đó.

Hiện nay, mục tiêu của Centec là tập trung vào lĩnh vực phát triển năng lượng tái tạo. Centec đang tìm kiếm đối tác Việt Nam để xúc tiến đầu tư với đối tác Thụy Điển trong lĩnh vực biogas, năng lượng mặt trời, xử lý nước ngầm, chất thải điện tử, khử nước bùn thải. Đồng thời, Centec cũng đang tìm kiếm những đối tác phía Thụy Điển để đầu tư vào Việt Nam trong lĩnh vực viên nén năng lượng, xử lý nước thải, chất thải nguy hại và quy hoạch đô thị. Vào tháng 8/2012, Centec sẽ triển khai Chương trình Hành trình xanh 2012 tại Thụy Điển để giới thiệu về thị trường Việt Nam và nhu cầu hợp tác của Việt Nam về môi trường và năng lượng. Sau đó, Centec sẽ tổ chức Hội thảo quốc gia về khí sinh học tại 2 thành phố: Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, nhằm xây dựng quan hệ hợp tác giữa 2 nước về ứng dụng và phát triển khí sinh học trong đời sống. Chúng tôi hy vọng rằng, các chương trình, hoạt động sắp tới của Centec sẽ gặt hái được nhiều thành công hơn nữa, góp phần củng cố mối quan hệ bền vững giữa 2 quốc gia vì một màu xanh cho những thế hệ mai sau.

PV: Xin cảm ôn ông!

 Theo vea.gov.vn

• Các Bài Viết Liên Quan => Quỹ đầu tư – Sản Xuất sạch – môi trường xanh – Vay Tiền – sản xuất sạch hơn – Bảo lãnh

KTĐT – Trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc thực hiện tốt trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, đặc biệt là bảo vệ môi trường giúp các doanh nghiệp nâng cao khả năng cạnh tranh, thâm nhập vào các thị trường quốc tế và đảm bảo sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, việc thực hiện công tác bảo vệ môi trường tại các doanh nghiệp đang là vấn đề nan giải, gặp nhiều khó khăn.

Nhiều doanh nghiệpvi phạm

Trong thời gian qua, nhiều vụ vi phạm môi trường xảy ra nổi cộm. Lãnh đạo Sở TN&MT Hà Nội cho biết, trong 6 tháng đầu năm 2011, các đoàn thanh tra của Sở kiểm tra, phát hiện 50 cơ sở vi phạm, phạt tiền trên 1 tỉ đồng. Mới đây, Công ty TNHH Hệ thống Công nghiệp LS-VINA (trụ sở tại thị trấn Đông Anh) phải chịu mức phạt 100 triệu đồng vì vi phạm về bảo vệ môi trường. Doanh nghiệp này có hành vi không phân loại chất thải nguy hại; không bố trí nơi an toàn để lưu giữ tạm thời chất thải nguy hại; không đóng gói, bảo quản chất thải nguy hại theo chủng loại trong các bồn, thùng chứa, bao bì chuyên dụng… Trước đó, tại Cụm công nghiệp tập trung vừa và nhỏ huyện Từ Liêm, Công ty cổ phần sản xuất nhãn mác và phụ liệu dệt may Thanh Bình và Công ty TNHH Huy Thành, cũng bị xử phạt vì vi phạm về bảo vệ môi trường.

Ở các địa phương trên cả nước, hàng loạt doanh nghiệp vi phạm về bảo vệ môi trường bị phát giác. Mới đây, Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường, Bộ Công an tại TP. HCM phát hiện, xử lý 7 doanh nghiệp tư nhân, công ty vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường. Tại Đà Nẵng, vẫn còn 3/6 khu công nghiệp chưa có hệ thống xử lý nước thải, 14% doanh nghiệp chưa xây dựng báo cáo đánh giá tác động môi trường. Qua kiểm tra ngẫu nhiên ở 90 doanh nghiệp, phát hiện 100% doanh nghiệp vi phạm Luật Bảo vệ Môi trường, trong đó có 90% doanh nghiệp đã xây dựng hệ thống xử lý nước thải, nhưng vận hành không thường xuyên hoặc vận hành không đúng quy trình. Doanh nghiệp vi phạm về bảo vệ môi trường tai tiếng nhất ở Việt Nam có thể phải kể đến Công ty Vedan (Đồng Nai). Ngay sau khi phát hiện, Vedan đã bị kiện, bị tẩy chay và cuối cùng phải chấp nhận bồi thường 220 tỉ đồng cho hành vi của mình.

Giải pháp nào?

Việt Nam đang trong quá trình hội nhập vào nền kinh tế thế giới. Nhiều doanh nghiệp đã và đang từng bước chủ động đổi mới công nghệ, nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm thông qua các giải pháp giảm phát thải ngay từ đầu nguồn thay vì xử lý cuối nguồn hoặc xả thẳng ra môi trường. Với lợi thế về vốn, khoa học công nghệ và kinh nghiệm quản lý, phần lớn các doanh nghiệp FDI đều chủ động áp dụng các biện pháp xử lý chất thải trước khi thải ra môi trường. Tại các doanh nghiệp trong nước, bên cạnh nhiều tổng công ty lớn của nhà nước chủ động áp dụng các giải pháp xử lý chất thải và đầu tư đổi mới công nghệ trong sản xuất, thì các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các doanh nghiệp làng nghề cũng đã nâng cao nhận thức trong vấn đề giảm thiểu ô nhiễm môi trường thông qua thay đổi phương thức sản xuất và đổi mới công nghệ. Điển hình là làng nghề gốm sứ Bát Tràng, đa số các hộ dân chủ động chuyển đổi từ lò nung gốm đốt than sang đốt gas, nhờ vậy mỗi năm tiết kiệm được khoảng 3.000 tấn dầu quy đổi và giảm phát thải trên 12.000 tấn khí CO2.

Ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam đưa ra một số đề xuất giúp các doanh nghiệp nâng cao chất lượng bảo vệ môi trường. Trước hết, Nhà nước cần cho áp dụng các loại phí và lệ phí theo pháp lệnh, như phí nước thải, rác thải, phí gây ô nhiễm không khí, phí gây tiếng ồn… Số tiền thu được cần qui định là nguồn thu của quĩ môi trường để hỗ trợ các hoạt động cải thiện môi trường. Thứ hai, Nhà nước cần áp dụng chính sách miễn giảm thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế thu nhập doanh nghiệp trong một số năm nhất định cho các dự án đầu tư cải thiện môi trường sản xuất ở doanh nghiệp. Thứ ba, cần có cơ chế hỗ trợ vốn thích hợp cho các doanh nghiệp thông qua quĩ môi trường. Do đó, đề nghị sớm thành lập quĩ môi trường quốc gia và hoàn thiện mô hình hoạt động của các quỹ môi trường địa phương. Ngoài ra, có thể đưa ra điều kiện ràng buộc miễn giảm thuế gắn với việc hợp lý hóa được sản xuất, áp dụng công nghệ tiên tiến hay công nghệ sạch hơn ngay tại doanh nghiệp.

baomoi.com

• Các Bài Viết Liên Quan => Quỹ đầu tư – Sản Xuất sạch – môi trường xanh – Vay Tiền – sản xuất sạch hơn – Bảo lãnh

sản xuất sạch hơn

IRV – Chiến lược Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp đến năm 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 07 tháng 9 năm 2009 với mục tiêu phổ biến rộng rãi công cụ này vào các cơ sở sản xuất tại Việt Nam nhằm tăng cường hiệu quả sản xuất công nghiệp, đồng thời giảm thiểu chất thải và tác động của các cơ sở sản xuất đến môi trường và sức khoẻ con người.

Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là phương pháp luận sản xuất sạch hơn (SXSH) giống như đa phần các công cụ quản lý môi trường khác như hệ thống quản lý môi trường, kiểm toán môi trường, xuất phát từ các nước phát triển với nền sản xuất công nghiệp tiên tiến và nền văn hoá cơ bản khác với Việt Nam về cách suy nghĩ và quan niệm sống. Liệu đây có phải là rào cản đối với việc phổ biến công cụ này tại Việt Nam. 
Nội dung SXSH đã được phổ biến tại Việt Nam từ những năm 90 của thập kỷ trước bằng sự thành lập của Trung tâm sản xuất sạch Việt Nam và nỗ lực của nhiều nhà tài trợ như Thuỵ Điển, Canada, Đan Mạch,… Mặc dù đã được trình diễn tại hàng trăm cơ sở sản xuất và lợi ích của nó đã được chứng minh trên thực tế, được truyền thông trên các phương tiện thông tin đại chúng, mức độ lan toả của SXSH đã không được như mong muốn. Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ còn xa lạ, chưa hiểu và chưa áp dụng công cụ này. 
Các chuyên gia và tổ chức trong và ngoài nước đã có một số nghiên cứu đánh giá về những yếu tố có thể được coi là rào cản của SXSH tại Việt Nam. Những rào cản này có thể được phân thành 04 loại hình chính: (1) chính sách của nhà nước, (2) động lực của cơ sở sản xuất, (3) rào cản về kỹ thuật và (3) rào cản về quản lý. 
Về vấn đề chính sách, mặc dầu đã có nhiều cố gắng và đã xây dựng được hệ thống chính sách về bảo vệ môi trường tương đối toàn diện, chúng ta còn gặp nhiều khó khăn trong việc cưỡng chế tuân thủ đối với các quy định của nhà nước, do vậy, nhiều cơ sở sản xuất còn chưa thực sự quan tâm đến bảo vệ môi trường. Ngoài ra nhiều nguồn lực đầu vào sản xuất (đặc biệt là nước và nhân công) của chúng ta còn quá rẻ so với nhiều nước nên các doanh nghiệp chưa nhìn nhận được tầm quan trọng của việc tăng hiệu quả sử dụng tài nguyên. 
Rào cản thứ hai, liên quan đến động lực của doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp chưa quán triệt quan điểm người gây ô nhiễm phải trả tiền trong chính sách bảo vệ môi trường của nhà nước và cho rằng bảo vệ môi trường là việc của nhà nước. Quan điểm chờ đợi hỗ trợ của nhà nước trong các hoạt động bảo vệ môi trường, trong đó có áp dụng SXSH còn tương đối phổ biến. Các doanh nghiệp cũng chưa thực sự hiểu lợi ích của SXSH đối với tính kinh tế của doanh nghiệp, mà đơn thuần cho rằng SXSH cũng tương tự như việc xây dựng hệ thống xử lý chất thải, thường gây chi phí tăng thêm. 
Về mặt kỹ thuật, nhiều cơ sở sản xuất của ta còn tương đối yếu về kiểm toán và hạch toán nội bộ nên không đo đếm được mức chi phí của mình mất đi theo chất thải. Do vậy, không nhận thấy sự cần thiết áp dụng SXSH để giảm chất thải đồng thời giảm chi phí sản xuất. Việc phổ biến SXSH thường dựa trên mạng lưới các nhà tư vấn, nhưng ngay cả các chuyên gia tư vấn của ta cũng thiếu về số lượng và chất lượng. Đặc biệt thiếu là các chuyên gia SXSH chuyên ngành. 
Mặc dù các rào cản trên là tương đối quan trọng, nhưng đã phần nào được xác định, nhiều giải pháp đã được các cơ quan quản lý đưa ra có tác động khắc phục tích cực. Ví dụ, đối với rào cản chính sách, các cơ quan quản lý ngành tài nguyên và môi trường đã có nhiều nỗ lực trong việc cưỡng chế tuân thủ với pháp luật về bảo vệ môi trường, giá năng lượng và các tài nguyên khác cũng dần tăng lên khiến các doanh nghiệp quan tâm hơn đến việc nâng hiệu quả sử dụng tài nguyên. Bộ Công Thương thông qua Dự án ODA do Đan Mạch tài trợ cũng đang thực hiện nâng cao nhận thức và năng lực cho các cơ sở sản xuất và tăng cường bổ sung các chuyên gia tư vấn về SXSH sạch hơn. 
Loại hình rào cản từ trước đến nay chưa được chú ý nhiều đó là các rào cản mang tính quản lý bao gồm: (1) văn hoá doanh nghiệp, (2) sự phù hợp của SXSH đối với phương thức quản lý của Việt Nam, và (3) kỹ năng quản lý của các chủ doanh nghiệp. Một cuộc điều tra đối với 04 nhóm đại diện bao gồm nhóm chuyên gia tư vấn về SXSH, nhóm cán bộ quản lý nhà nước liên quan đến SXSH, nhóm doanh nghiệp đã áp dụng SXSH và nhóm doanh nghiệp chưa áp dụng SXSH để xác định đây có thực sự là rào cản và nếu là rào cản thì cần phải có những giải pháp gì để khắc phục đã được tiến hành. 
Qua lăng kính của các chuyên gia ngoài nước, người Việt Nam có quan điểm ngại thay đổi, do vậy, các doanh nghiệp do họ quản lý cũng phải chịu văn hoá quản lý “tĩnh”, kém linh hoạt trong việc đưa các công cụ quản lý mới vào áp dụng nếu thực sự không có áp lực từ bên ngoài hoặc động lực về lợi ích kinh tế, đặc biệt là với các công cụ môi trường. Kết quả điều tra cho thấy, đây là một nhận định có nhiều phần đúng và để khắc phục được rào cản này, nhà quản lý cần phải kết hợp giải pháp tăng áp lực từ cơ quan quản lý, đồng thời, tăng cường tuyên truyền về lợi ích của SXSH không chỉ trên phương diện môi trường mà quan trọng hơn đó là lợi ích kinh tế đối với doanh nghiệp khi áp dụng SXSH. 
Nhận định về tính phù hợp của SXSH đối với phương thức quản lý của các doanh nghiệp Việt Nam, các chuyên gia cho rằng SXSH là một giải pháp có tính quy trình, hệ thống, chủ động và liên tục trong khi các doanh nghiệp Việt Nam quen thuộc hơn với các giải pháp có tính nhiệm vụ, một lần, thiếu chủ động và ngắn hạn. Kết quả điều tra cho thấy nhận định trên phần nào có cơ sở và để SXSH phù hợp với Việt Nam, các hướng dẫn kỹ thuật về SXSH cần được Việt Nam hoá như điều chỉnh thuật ngữ cho gần gũi hơn với ngôn ngữ điều hành sản xuất của doanh nghiệp Việt Nam; cách mô tả các bước thực hiện cần đơn giản hoá. Đặc biệt kết quả điều tra cho thấy, cần có hướng dẫn riêng và cụ thể hơn cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ. 
Đối với rào cản là kỹ năng quản lý của các doanh nghiệp, tỷ lệ lớn những người tham gia điều tra đồng ý đây là một rào cản lớn. Sản xuất sạch hơn là một công cụ quản lý, để áp dụng doanh nghiệp trước hết cần phải có hệ thống quản lý tối thiểu, mặt khác, để đo được lợi ích của SXSH, chủ doanh nghiệp cần thường xuyên cập nhật các dữ liệu sản xuất của mình, trong khi đó nhiều doanh nghiệp đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ không có hệ thống lưu giữ dữ liệu sản xuất. Do vậy, việc nâng cao kỹ năng quản lý sản xuất nói chung cho các doanh nghiệp là rất cần thiết để giúp họ tiếp cận dễ dàng hơn với các phương thức quản lý mới, bao gồm cả SXSH. 
Như vậy qua nghiên cứu cho thấy, ngoài việc tăng cường tuyên truyền, đào tạo, hỗ trợ kỹ thuật, các cơ quan quản lý cần quan tâm đến các rào cản mang tính quản lý, từ đó, có biện pháp khắc phục nhằm phổ biến thành công SXSH tại Việt Nam, thực hiện mục tiêu của Chiến lược Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp đến năm 2020. 

Bài viết dựa trên luận án Thạc sỹ quản trị kinh doanh quốc tế của tác giả tại Trường Quản lý, Viện Công nghệ Châu Á, Thái Lan.

Các Bài Viết Liên Quan => Quỹ đầu tư – Sản Xuất sạch – môi trường xanh – Vay Tiền – sản xuất sạch hơn – Bảo lãnh