Triển khai Chiến lược SXSHHiện nay, Bình Định đã và đang tập trung các nguồn lực đẩy nhanh tốc độ đầu tư xây dựng theo quy hoạch 8 khu công nghiệp (KCN), chưa tính các KCN trong khu kinh tế (KKT) Nhơn Hội với tổng diện tích quy hoạch là 1.761 ha, 37 cụm công nghiệp với tổng diện tích 1.519,37 ha, đặc biệt là KKT Nhơn Hội (12.000 ha, trong đó có 1.300 ha KCN); tập trung xây dựng thành phố Quy Nhơn (đô thị loại I thuộc tỉnh) trở thành trung tâm tăng trưởng phía Nam của vùng và đầu mối giao thông phục vụ trực tiếp cho khu vực miền Trung – Tây Nguyên… Các khu, cụm, điểm công nghiệp hiện nay đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế – xã hội ở địa phương, là nhân tố chủ yếu thúc đẩy tăng trưởng công nghiệp, tăng khả năng thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước vào phát triển công nghiệp, đẩy mạnh xuất khẩu, tạo công ăn việc làm và thu nhập cho người lao động.
Tuy nhiên, hầu hết các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh là doanh nghiệp vừa và nhỏ, có công nghệ sản xuất còn lạc hậu, bố trí các công đoạn sản xuất chưa khoa học, chưa đạt hiệu quả cao trong quản lý, sản xuất và hầu hết là theo phương pháp xử lý cuối đường ống. Như vậy, tiềm năng áp dụng sản xuất sạch hơn (SXSH) của các cơ sở công nghiệp trên địa bàn tỉnh là rất lớn và theo đó, hiệu quả đem lại cũng rất lớn, không những cho bản thân doanh nghiệp mà còn cho mục đích bảo vệ môi trường.
Cuối năm 2009, Bình Định bắt đầu tiếp cận và triển khai Chương trình SXSH trên địa bàn tỉnh với một số nội dung tuyên truyền phổ biến về Chiến lược SXSH trong công nghiệp đến năm 2020 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1419/QĐ-TTg ngày 07/9/2009 thông qua một số hoạt động chủ yếu như: Tổ chức hội thảo, tập huấn, tham quan mô hình trình diễn, đánh giá nhanh SXSH cho các doanh nghiệp điển hình, đưa thông tin lên website Sở Công Thương và báo Công Thương Bình Định.
Ngoài ra, Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp Bình Định đã tham mưu Sở Công Thương thành lập Văn phòng SXSH thuộc Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp. Đồng thời, tham mưu UBND tỉnh ban hành Kế hoạch hành động SXSH trên địa bàn tỉnh Bình Định giai đoạn 2010-2015. Năm 2010, Trung tâm đã tổ chức hội thảo thúc đẩy áp dụng SXSH cho các doanh nghiệp công nghiệp trên địa bàn tỉnh; Tập huấn nâng cao nhận thức SXSH cho cán bộ quản lý,
kỹ thuật các doanh nghiệp ngành chế biến gỗ và đá, tập huấn về triển khai áp dụng SXSH trong công nghiệp cho các đối tượng là cán bộ quản lý các sở, ban ngành. Kết hợp với việc tham quan một số mô hình đã áp dụng thành công SXSH với những kết quả bước đầu tương đối khả quan tại các doanh nghiệp tỉnh Quảng Nam. Đây là một trong những mục tiêu quan trọng của Chiến lược nhằm nâng cao nhận thức, năng lực cho cán bộ quản lý, kỹ thuật các sở, ban ngành có đủ năng lực hướng dẫn và thực hiện việc áp dụng SXSH trong công nghiệp cho các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.
Tiếp theo đó, năm 2011, Bình Định tổ chức 02 lớp tập huấn SXSH cho cán bộ quản lý, kỹ thuật các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, làng nghề ở khu vực phía Bắc và phía Nam tỉnh. Đặc biệt, đã đánh giá nhanh SXSH cho 05 đơn vị điển hình trên địa bàn tỉnh bao gồm: Công ty CP Chế biến tinh bột sắn xuất khẩu Bình Định, Công ty CP Bia Sài Gòn – Quy Nhơn, Công ty CP Đá Granite Bình Định, Công ty CP Chế biến gỗ nội thất Pisico, Công ty CP Xây lắp Cơ điện Hùng Vương.
Những thuận lợi và khó khăn
Cũng như những tỉnh khác trong toàn quốc, Bình Định cũng có những thuận lợi về cơ chế, chính sách. Đó là Chính phủ ban hành Nghị định số 45/2012/NĐ-CP ngày 21/5/2012 về khuyến công. Theo đó, SXSH là một trong những nội dung của hoạt động khuyến công. Các hoạt động về SXSH bước đầu đã đạt được một số kết quả nhất định. Qua khảo sát, đánh giá thực tế tại các doanh nghiệp trên địa bàn cho thấy, tiềm năng áp dụng SXSH của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh hiện nay là rất lớn, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Nhưng vì còn là một hoạt động mới nên việc áp dụng SXSH ở Bình Định vẫn còn những khó khăn, hạn chế. Đặc biệt là tình trạng chưa có văn bản hướng dẫn chi tiết thực hiện các nội dung Chiến lược, trình tự thủ tục hồ sơ triển khai, định mức hỗ trợ các dự án… Bên cạnh đó, nguồn kinh phí để triển khai thực hiện SXSH còn hạn chế. Kinh phí địa phương phân bổ hàng năm còn hạn hẹp, chủ yếu hỗ trợ cho các hoạt động khuyến công là chính. Cán bộ phụ trách triển khai thực hiện hoạt động SXSH còn hạn chế cả về số lượng và năng lực chuyên môn. Đáng chú ý là phần lớn các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh mặc dù đã nhận thức được lợi ích của việc áp dụng SXSH mang lại, nhưng chưa mạnh dạn đầu tư thực hiện vì nhiều nguyên nhân.
Nỗ lực từ nhiều phía
Từ những nhận thức về thuận lợi và khó khăn này, Bình Định đã đề ra một số giải pháp nhằm thúc đẩy SXSH trong giai đoạn tiếp theo. Để duy trì SXSH, Sở Công Thương Bình Định tiếp tục tham mưu, đề xuất UBND tỉnh ban hành các văn bản chính sách hỗ trợ thúc đẩy SXSH tại tỉnh. Đồng thời, tiếp tục đẩy mạnh hoạt động truyền thông và nâng cao nhận thức cộng đồng. Tranh thủ nguồn kinh phí khuyến công quốc gia, khuyến công địa phương và các nguồn khác hỗ trợ cho hoạt động SXSH triển khai các dự án trình diễn đánh giá tiềm năng SXSH cho các doanh nghiệp; hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng SXSH và duy trì hoạt động SXSH sau áp dụng. Sở Công Thương cũng tìm cách nâng cao năng lực hoạt động của Văn phòng SXSH thuộc Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp; chú trọng đến công tác đào tạo nguồn nhân lực Trung tâm đủ khả năng, trình độ tư vấn hỗ trợ cho các doanh nghiệp. Giải pháp nữa không kém phần quan trọng là Bình Định sẽ thường xuyên trao đổi thông tin với các đơn vị có liên quan trong và ngoài tỉnh tìm kiếm các giải pháp kỹ thuật, công nghệ sạch, công nghệ mới thân thiện với môi trường.
Bên cạnh những nỗ lực tự thân, Bình Định cũng đề nghị các cơ quan quản lý Nhà nước cần quan tâm hơn nữa trong việc chỉ đạo triển khai thực hiện Quyết định 1419/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Chiến lược SXSH trong công nghiệp đến năm 2020. Đồng thời, có cơ chế chính sách hỗ trợ bước đầu để doanh nghiệp tiếp cận thực hiện các đề án, dự án về áp dụng SXSH trong công nghiệp. Với tư cách là một địa phương đã có kinh nghiệm áp dụng SXSH trong những năm qua, Bình Định thấy vai trò và ý nghĩa của các dự án trình diễn (triển khai dựa trên cơ sở hiệu quả thực tiễn của các giải pháp SXSH đem lại cho doanh nghiệp, không phải chỉ vì phần kinh phí hỗ trợ từ ngân sách nhà nước), cũng như việc tuyên truyền các kết quả đạt được nhằm nâng cao hiệu quả truyền thông, vì vậy, Bình Định sẽ tiếp tục tập trung vào mảng công tác này.
Có thể nói, SXSH tại Bình Định trong thời gian qua đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. SXSH đã được tuyên truyền phổ biến rộng rãi đến hầu hết các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất công nghiệp, làng nghề; các sở, ban, ngành trên địa bàn tỉnh. Qua đó, nâng cao nhận thức cho các đơn vị về lợi ích được mang lại từ việc áp dụng SXSH, góp phần thúc đẩy mạnh mẽ việc áp dụng SXSH trong công nghiệp, bảo vệ môi trường, sử dụng nhiên, nguyên vật liệu có hiệu quả; đẩy mạnh sự phát triển của ngành công nghiệp tỉnh Bình Định theo hướng bền vững. Tuy nhiên, để việc thực hiện SXSH tại Bình Định không chỉ dừng ở hội nghị, hội thảo, tập huấn; mà còn được hỗ trợ chuyên sâu về kỹ thuật, tư vấn, mô hình trình diễn SXSH, thì rất cần sự nỗ lực từ nhiều phía.
