Khí hậu khắc nghiệt, hạn hán, lũ lụt,… xảy ra ngày càng nhiều và không còn là vấn đề của riêng quốc gia nào. Đây là hậu quả của việc con người đã tác động quá nhiều đến môi trường, một trong số đó là khí thải đến từ các nhà máy, khu công nghiệp, rác thải sinh hoạt và nạn phá rừng… Bảo vệ môi trường, làm trong sạch môi trường sống là cực kỳ cấp thiết. Nhận thức được điều này, nhiều người đã có những hành động thiết thực mang tính sáng tạo để bảo vệ hành tinh xanh của chúng ta.

Bảo vệ môi trường trên đỉnh núi

Chung tay bảo vệ “Hành tinh xanh” – trách nhiệm không của riêng ai!

Trong dịp lễ hội Yên Tử vừa qua, du khách ngạc nhiên khi thấy một nhóm đông các bạn trẻ tập hợp dưới chân núi và phân thành các nhóm cùng kêu gọi mọi người ăn uống đúng nơi, xả rác đúng chỗ, bảo vệ cảnh quan,…. Không quản ngại mưa to, gió rét, các bạn trẻ vẫn bám trụ với nụ cười tươi trên môi và khẩu hiệu trên tay như: Vứt rác bừa bãi – Ngàn vái bằng không/ Nhặt rác trên đường – Trời thương Phật độ/Bảo vệ cảnh quan – Ưu phiền tan biến… Những khẩu hiện vui nhộn đã khiến cho thái độ và hành vi của khách hành hương thay đổi khá nhiều, lượng rác thải ra môi trường được giảm thiểu một cách tối đa và gần như “Đường lên Chùa Đồng – Nói không với rác”.

“Đại sứ môi trường” tại trường học 

Vừa qua, hãng sản xuất xe Hong Kong – HKbike đã phát động chương trình “Đại sứ môi trường”, được thực hiện tại 16 trường trung học phổ thông tiêu biểu nhất, có thành tích hoạt động, giảng dạy và học tập tốt tại Hà Nội.

HKbike – Đại sứ môi trường gồm 2 phần: học bổng và thi viết. Dựa trên các tiêu chí thành tích học tập cao, rèn luyện đạo đức tốt, tích cực tham gia hoạt động tập thể, 6 học sinh tiêu biểu sẽ được xét để trao học bổng trị giá 500.000 đồng một suất (mỗi khối 2 học bổng). Bên cạnh đó, chương trình còn có cuộc thi viết về môi trường cho các em phổ thông trung học.

Theo đó, học sinh các lớp sẽ được Ban tổ chức cung cấp thông tin tổng quan về hiện trạng ô nhiễm không khí. Thông qua đó, các em có thể viết một bài tối thiểu 300 từ về một trong hai chủ đề sau: nêu cảm nhận về hiện trạng ô nhiễm không khí tại nơi em đang sinh sống và đưa ra cách hiểu của cá nhân về cuộc cách mạng xanh trên đường phố; đưa ra một ý tưởng góp phần làm giảm thiểu tình trạng ô nhiễm không khí trên đường phố hiện tại.

3 bài viết xuất sắc sẽ nhận được giải thưởng Đại sứ môi trường và phần quà trị giá 10,5 triệu đồng mỗi giải. Theo đại diện của HKbike, chương trình Học bổng HKbike – Đại sứ môi trường được sự hưởng ứng nhiệt tình của giáo viên và học sinh các trường PTTH tại Hà Nội.

Xử lý rác bằng giun 

Nhận thấy trong rác thải gia đình, rác thải chợ chiếm 70% là rác hữu cơ có thể tái sử dụng, chỉ cần từ 1 đến 2 lạng giun là có thể xử lý được không dưới 300kg rác thải hữu cơ, với hiệu suất xử lý đạt 100%, một nhóm nghiên cứu thuộc Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật – Viện Khoa học-Công nghệ Việt Nam đã triển khai thí điểm mô hình xử lý rác hữu cơ bằng giun thay thế các phương pháp xử lý truyền thống trước đây như: đốt hoặc chôn lấp tại 5 hộ nông dân ở xã Lam Hồng (Đông Anh) và khu chợ Bưởi, chợ Long Biên (Hà Nội).

Sau đó, mô hình được ứng dụng tại một số địa phương khác như: Mê Linh, Từ Liêm, Hoàng Mai. Theo đó, rác thải được thu gom từ các hộ gia đình, chợ. Các loại rác hữu cơ như: lá cây, rơm rạ, cọng rau, vỏ chuối, vỏ dứa.. được lựa chọn và phân loại riêng, rồi đem ủ. Khi rác thải có dấu hiệu hoại mục thì thả giun vào. Tùy theo diện tích và khối lượng rác thải nhiều hay ít mà thả số lượng giun cho hợp lý. Rác thải hữu cơ đã nhanh chóng trở thành thức ăn nuôi giun.

Mặc dù việc phân loại rác hữu cơ và vô cơ là điều không dễ dàng do thói quen của nhiều người nhưng người ta vẫn hy vọng mô hình này sẽ được nhân rộng và trở thành biện pháp bảo vệ môi trường giản đơn mà hữu hiệu.

Ông Lê Kế Sơn, Phó Tổng cục trưởng, Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường), cho biết hiện nay, cả nước có gần 90 triệu người sử dụng bồn cầu, xả khối lượng lớn chất thải trực tiếp ra môi trường.

Theo ông Sơn, việc người dân xả chất thải, nước thải bồn cầu tự do ra môi trường sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng nguồn nước ngầm tại các đô thị.

Thông tin trên được đưa ra tại Hội thảo Lấy ý kiến các Sở Tài nguyên và Môi trường, Chi cục Bảo vệ Môi trường khu vực phía Bắc cho dự thảo Luật Bảo vệ Môi trường (sửa đổi) diễn ra sáng 10/6 tại Hà Nội.

Báo cáo đánh giá của Tổng cục Môi trường cho thấy tốc độ phát triển công nghiệp hóa, đô thị hóa khá nhanh và sự gia tăng dân số đang gây áp lực ngày càng nặng nề đối với tài nguyên nước.

Bên cạnh ô nhiễm nguồn nước do chất thải từ các khu công nghiệp, việc người dân xả chất thải bồn cầu tự do ra môi trường cũng đang là thách thức lớn, ảnh hưởng trực tiếp tới nguồn nước ngầm tại 63 tỉnh, thành trên cả nước.

TS. Nguyễn Văn Phương, Giảng viên chính trường Đại học Luật Hà Nội, cho biết việc xả nước bồn cầu ra môi trường không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng tới chất lượng nguồn nước ngầm ở các đô thị, mà còn khiến nguồn nước ngầm càng trở nên khan hiếm.

Theo ông Phương, thông thường hệ thống thoát nước qua bồn cầu tại các hộ gia đình nhỏ trong quá trình sử dụng có nhiều phát sinh, dẫn tới việc chất thải không được xử lý.

Để tránh tình trạng chất thải bồn cầu gây ảnh hưởng tới nguồn nước đô thị, Luật Bảo vệ Môi trường (sửa đổi) cần phải có những quy định hướng dẫn cụ thể về việc thu gom và xử lý chất thải bồn cầu.

Nguồn nước ngầm đang bị suy kiệt và ô nhiễm (Ảnh: TTXVN)

“Tôi cho rằng, trước hết, Luật Bảo vệ Môi trường (sửa đổi) cần thông qua pháp luật xây dựng, quy hoạch hệ thống nhà ở, để xây dựng hệ thống xử lý chất thải bồn cầu ngay tại nguồn” – TS. Phương khuyến nghị.

Tại Hội thảo, đại diện các sở Tài nguyên và Môi trường ở nhiều tỉnh phía Bắc cũng cho rằng trong bối cảnh nguồn nước ngầm đang khan hiếm, việc thu gom và xử lý chất thải bồn cầu cần được đưa vào Luật Bảo vệ Môi trường với khung quy định cụ thể.

Các nhà khoa học châu Âu mới đây đã giới thiệu một loại rêu có khả năng kiểm soát môi trường.

Từ những mẫu rêu này, các nhà khoa học đang tiếp tục nghiên cứu để phát triển công cụ sinh học đối phó với tình trạng ô nhiễm tại các sông, hồ và trên biển.

Sử dụng công nghệ sinh học để đối phó với ô nhiễm không khí là công trình nghiên cứu đầy thách thức với các nhà khoa học châu Âu. Song những nỗ lực bền bỉ đã được đền đáp khi mới đây các nhà nghiên cứu sinh vật học trường Đại học Freiburg của Đức đã trồng thành công một loại rêu đặc biệt có khả năng kiểm soát môi trường. Loại rêu này hoạt động như một “máy lọc không khí”, với ưu điểm là không có rễ và có khả năng bao phủ trên một diện tích bề mặt lớn.

Giảng viên sinh học Eva Decker của Đại học Freiburg cho biết:“Chúng tôi sử dụng loại rêu này bởi vì khả năng bao phủ bề mặt của nó là rất lớn. Loại rêu này sẽ giúp loại bỏ những bụi bẩn và làm sạch không khí. Bên cạnh đó, từ một phần thân của cây rêu chúng ta có thể trồng thành một cây mới. Chúng tôi đang tiếp tục nhân giống loại rêu này trong phòng thí nghiệm”.

Có rất nhiều loại máy đánh giá mức độ ô nhiễm không khí và những công nghệ hiện đại để làm sạch không khí, song giá thành của những thiết bị này không hề rẻ. Với loại rêu đặc biệt này, các nhà khoa học khẳng định có thể kiểm soát được mức độ ô nhiễm trong không khí. Loại rêu này đang được đưa đến trồng tại một số khu vực có tình trạng ô nhiễm không khí nặng tại châu Âu, trong đó có trường Đại học Santiago di Compostela, Tây Ban Nha.

Theo dõi quá trình trồng thử nghiệm loại rêu này, nhà nghiên cứu sinh học Carballeira Braña thuộc trường Đại học Santiago di Compostela đã có những đánh giá khả quan: “Chúng tôi nhận được 3 mẫu rêu khách nhau và đã trồng thử nghiệm trong 3 tuần qua tại những khu vực ô nhiễm không khí, như tại gần các nhà máy công nghiệp, khu vực đông đúc xe cộ… Chúng tôi đang theo dõi tác dụng tích cực của loại rêu này”.

Từ những bước thành công ban đầu trong xử lý ô nhiễm không khí, các nhà khoa học tại Tây Ban Nha đang có kế hoạch nghiên cứu để phát triển loại rêu có thể xử lý ô nhiễm tại các sông hồ và biển. Nhà nghiên cứu Fernández Escribano nói: “Ô nhiễm các sông, hồ là vấn đề nghiêm trọng vì sau đó những chất gây ô nhiễm sẽ đổ ra biển và hủy hoại cả môi trường biển. Do đó, chúng tôi đang tận dụng những khả năng của loại rêu này để đối phó với cả tình trạng ô nhiễm môi trường nước”.

Một tập đoàn công nghiệp Nhật Bản đã phát triển công nghệ sản xuất ethanol từ rơm với giá khoảng 0,45 USD một lít, ngang với mức chi phí sản xuất loại nhiên liệu sinh học này từ đường mía ở các nước khác trên thế giới.

Tập đoàn Kawasaki cho biết, công nghệ nói trên có chi phí sản xuất thấp là nhờ chỉ sử dụng nước nóng để phân giải nguyên liệu thô, không phụ thuộc vào axít sulfuric và enzim như phương pháp thông thường.

Nhóm nghiên cứu thực hiện nghiên cứu và thí nghiệm sản xuất ethanol từ năm 2009 tại một nhà máy ở quận Akita, và công ty đang lên kế hoạch bán các thiết bị sản xuất nhiên liệu sinh học cho xe hơi trên toàn cầu.

Ethanol là nhiên liệu dạng cồn, thường được sản xuất bằng phương pháp lên men và chưng cất các loại ngũ cốc chứa tinh bột hoặc cây cỏ chứa cellulose. Trong những năm gần đây, việc sản xuất ethanol từ nguyên liệu sinh khối như rơm, củi có kết quả rất khả quan. Nhờ nguồn gốc cây trồng và công nghệ điều chế không quá phức tạp, loại nhiên liệu này được cho là thích hợp nhất nhằm thay thế nguồn xăng dầu đang có nguy cơ cạn kiệt.

Nhiên liệu sinh học ethanol mang lại rất nhiều lợi ích như an toàn năng lượng, giá thành rẻ, giảm khí thải CO2, tạo thêm nhiều việc làm cho nông dân và bảo vệ bề mặt đất nông nghiệp.

Theo Vietnam+