Với tốc độ đô thị hóa như hiện nay thì việc thiếu đất canh tác đang là một vấn đề được đặt ra cho nhiều ngành cũng như các cơ quan chức năng. Đi kèm với nó, cuộc sống của người dân nơi đô thị hiện đang phải đối mặt với nhiều thực trạng, trong đó có vấn đề về sử dụng rau sạch cho sinh hoạt hàng ngày của gia đình. Do vậy, việc sản xuất rau quả an toàn và chất lượng cao bằng công nghệ thủy canh đã được thế giới công nhận và rất phù hợp cho Việt Nam (là một nước đông dân và có tới 70% dân số làm nông nghiệp). Sản phẩm có tên gọi “Hệ thống sản xuất rau sạch thủy canh” ra đời không chỉ đáp ứng được nhu cầu cấp thiết về rau sạch hiện nay cho người tiêu dùng, nâng cao sức khỏe cho cộng đồng mà còn cải thiện môi trường sống xung quanh, cụ thể như giảm thiểu việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, tăng diện tích cây xanh, giảm hàm lượng khí thải CO₂, tăng sinh dưỡng khí O₂, nâng cao trình độ sản xuất nông nghiệp…

Về tình hình nghiên cứu và ứng dụng công nghệ thuỷ canh

Điểm qua việc nghiên cứu trồng rau thủy canh, chúng ta thấy, từ năm 1966 đến nay đã có trên 500 sáng chế về kỹ thuật trồng cây thủy canh. Nhật Bản là nước vượt lên dẫn đầu với khoảng 260 sáng chế, chiếm 47%. Theo sau đó là Hàn Quốc với 103 sáng chế chiếm 19%, Mỹ với 46 sáng chế chiếm 9%…

Tình hình nghiên cứu công nghệ Thủy canh trên thế giới
(Tính theo số lượng bằng sáng chế từ năm 1966 đến nay)

Tại Việt Nam, năm 1997 Trường Đại học Nông nghiệp I Hà Nội đã nghiên cứu ứng dụng công nghệ trồng cây thủy canh “Việt hóa” cho phù hợp với điều kiện của nước ta.

Trung tâm Đào tạo, Tư vấn và Chuyển giao công nghệ, Viện KHCNVN phối hợp với Công ty Sài Gòn Thủy canh đã có những nghiên cứu hoàn thiện và ứng dụng công nghệ này vào thị trường trong một vài năm gần đây. Tại các kỳ hội chợ Techmart ở Hải Phòng, TP.HCM, cũng như Techmart Hà nội 2012 những thành công bước đầu của cây Cà chua, Dưa leo, Xà lách… trồng theo công nghệ Thủy canh hoàn toàn “xanh, sạch” đã được giới thiệu và nhận được sự chào đón, chấp nhận của nhiều người dân trong cả nước.

Hệ thống trồng rau thủy canh tham gia Techmart 2012

Mô hình trồng rau thủy canh thu hút sự quan tâm của đông đảo khách tham quan

Về thành phần dinh dưỡng

Thành phần dinh dưỡng của dung dịch thủy canh được sử dụng cho sản phẩm bao gồm các nguyên tố đa lượng (như N, P, K, Ca, Mg) và vi lượng (Fe, Zn, Cu, B, Mn, Mo) với thành phần phù hợp với các quy trình hiện nay trên thế giới, trong đó hoàn toàn không có bất kỳ chất kích thích sinh trưởng, thuốc trừ bệnh hay thuốc trừ sâu nào.

Về chăm sóc và thu hoạch

Hệ thống sản xuất rau sạch thủy canh bao gồm các ống trồng cây chuyên dụng và các ống nối được kết nối trong hệ thống; với điều kiện đảm bảo sao cho dung dịch dinh dưỡng từ khi vào sẽ chảy dọc theo suốt chiều dài của mô đun cơ bản đầu tiên và chảy qua toàn bộ các mô đun cơ bản còn lại trong hệ thống để đến từng cây trong hệ thống trước khi hồi lưu trở lại về thùng chứa. Hệ thống đóng mở tự động (Timer) được nối giữa máy bơm và hệ thống dẫn nước, có tác dụng điều chỉnh thời gian và số lần bơm nước trong ngày. Hiện tại việc trồng rau thủy canh được thực hiện trên hai hệ thống dàn treo và dàn đứng phù hợp với địa hình của từng hộ gia đình.

Về thời gian thu hoạch, cây thường được thu hoạch sau khi trồng từ 4-5 tuần tuổi tùy thuộc vào từng loại rau. Thời điểm thu hoạch vào buổi sáng (trước 9:00) hoặc buổi chiều (sau 16:00) để tránh cây khỏi bị héo khi thu hoạch. Hai phương pháp thu hoạch là thu hoạch liên tục (cắt tỉa lá trong quá trình cây phát triển) và thu hoạch nguyên giỏ (cắt ngang gốc).

Về những lợi ích của việc trồng rau thuỷ canh tại nhà

• Đáp ứng nhu cầu cấp bách về rau sạch hiện nay của toàn xã hội;
• Tiết kiệm đất canh tác (ngay cả khi không có đất trồng) nên có thể áp dụng cho mọi không gian có nắng chiếu trực tiếp. Và mọi người có thể trồng rau sạch tại nhà do tiết kiệm được không gian và thời gian chăm sóc. Vì vậy, sản phẩm đặc biệt thích hợp với các căn hộ ở những khu đô thị, thành phố lớn. Một giàn hoặc một tháp rau 10 ống (diện tích 2,0m x 0,5m x 2,1m) sẽ cho lượng rau tương đương trồng trên 10m² đất;
• Góp phần cải thiện môi trường, cung cấp ôxy, làm giảm hiệu ứng nhà kính và tạo ra không gian xanh trong không gian tổng thể của ngôi nhà. Giàn hoặc Tháp rau có tác dụng như một lá chắn nhiệt, hơi nước tỏa ra từ những lá rau lúc nắng nóng sẽ có tác dụng làm mát ngôi nhà. Ngoài ra, người sử dụng có thể thưởng thức hoa tươi khi thay vào “vườn rau” bằng những cây hoa;
• Nâng cao ý thức về sự thân thiện với môi trường sống và bổ sung sự hiểu biết về sinh học nông nghiệp cho các em ở độ tuổi học sinh bằng những trực quan sinh động về sự sinh trưởng và phát triển của thực vật;
• Tạo cho người trồng một cảm giác thư giãn khi chăm sóc và ngắm nhìn những những Giàn hoặc Tháp rau xanh mơn mởn. Đồng thời khi sử dụng rau trực tiếp từ “vườn” (không qua bảo quản) bạn sẽ cảm nhận được “nghệ thuật ẩm thực” qua sự “ngon miệng”.

Hệ thống dàn treo

Một số loại giống rau

Theo www.vast.ac.vn

Tại Hội thảo xây dựng năng lực ASEAN+3 NAMA, ông Cao Quốc Hưng- Phó tổng cục trưởng Tổng cục Năng lượng (Bộ Công Thương) – cho biết: Từ năm 1997 đến nay, cơ chế hợp tác kinh tế của ASEAN+3 đã có những đóng góp to lớn đối với khu vực trong nhiều lĩnh vực quan trọng. Để thực hiện kế hoạch NAMA, mỗi quốc gia trong cộng đồng ASEAN+3 sẽ có những kế hoạch riêng nhằm đạt được mục đích giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, phù hợp với điều kiện cụ thể của từng quốc gia.

Tại các nước phát triển như Hàn Quốc, NAMA đã bắt đầu được triển khai từ năm 2007 với hình thức tập trung vào các giải pháp tiết kiệm năng lượng trong hầu khắp các ngành như: Công nghiệp, giao thông, xây dựng, công cộng… với mục tiêu đến năm 2020 sẽ giảm khoảng 30% phát thải khí nhà kính.

Bà Nguyễn Thị Hiền Thuận – Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Môi trường – chia sẻ: Để hỗ trợ Việt Nam thực hiện giảm phát thải, chống biến đổi khí hậu (BĐKH) trong lĩnh vực môi trường, đã có 3 dự án NAMA được triển khai là: Chương trình thí điểm hỗ trợ nhân rộng các hoạt động giảm nhẹ trong lĩnh vực xi măng; Dự án hợp tác nghiên cứu và tăng cường năng lực giữa Việt Nam và Nhật Bản cho NAMA trong lĩnh vực chất thải theo hướng MRV; Dự án biên soạn tài liệu hướng dẫn kỹ thuật cho việc xây dựng đề xuất NAMA. “Để thực hiện thành công các dự án này, cần có sự hỗ trợ quốc tế, đặc biệt trong các vấn đề: Tăng cường năng lực cho các chuyên gia trong nước; kiểm kê khí nhà kính chi tiết và đầy đủ; xây dựng kịch bản tham khảo và kịch bản NAMA cho một số lĩnh vực…” – bà Thuận nhấn mạnh.

Được biết, ngành Công Thương đã triển khai kế hoạch NAMA từ năm 2011 thông qua Chương trình Tiết kiệm năng lượng, trong đó chú trọng việc thực hiện dán nhãn tiết kiệm năng lượng và đẩy mạnh hoạt động của các công ty dịch vụ năng lượng – ESCO. Theo đó, ở giai đoạn 1: Chương trình mục tiêu quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả ghi nhận kết quả tiết kiệm 3,4% tổng mức tiêu thụ năng lượng toàn quốc. Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt giai đoạn II của chương trình với mục tiêu giảm mức tiêu thụ năng lượng từ 5-8% tổng mức tiêu thụ năng lượng toàn quốc.

Ông Nguyễn Văn Long – Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ (Bộ Công Thương) –  đánh giá: Cho dù đây vẫn còn là khái niệm tương đối mới nhưng để thực hiện Chương trình BĐKH, Việt Nam đã ban hành nhiều khung chính sách khác nhau với những chương trình hành động cụ thể, bước đầu đem lại hiệu quả tốt.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, cho dù rất đơn giản nhưng hiện nay nhiều công trình tòa nhà ở nước ta vẫn ít sử dụng các biện pháp tiết kiệm nănglượng để hạn chế sự bức xạ nhiệt như: Màn cửa, hành lang, ban công, sử dụng mái kim loại không có hoặc không đủ cách nhiệt… Ông Nguyễn Kinh Luân, chuyên gia về năng lượng của Bộ Công Thương khuyến cáo: Vấn đề quan trọng nhất hiện nay là nâng cao ý thức của người sử dụng để sử dụng năng lượng tại các tòa nhà hợp lý. Bên cạnh đó, triển khai các biện pháp tiết kiệm năng lượng trong hệ thống chiếu sáng.

congthuong.vn

Nhận diện mối quan hệ giữa phát triển kinh tế và môi trường

Hàn Quốc đã có một thời kỳ lâu dài đối mặt với ô nhiễm môi trường. Do nguồn tài nguyên hạn chế, lại quyết tâm hướng tới mục tiêu tăng trưởng kinh tế tối đa trong thời gian tối thiểu, kết quả là tiến trình công nghiệp hoá và đô thị hoá mạnh mẽ ở đã dẫn đến huỷ hoại môi trường. Những khu công nghiệp sản xuất tập trung thải ra quá mức chất gây ô nhiễm. Mật độ dân cư gia tăng làm phát sinh nhiều vấn đề môi trường, nhất là ô nhiễm rác thải. Quá trình độ thị hóa thu hẹp đáng kể đất nông nghiệp và vành đai xanh. Bên cạnh đó là nạn phá rừng. Các trang trại ở nông thôn sử dụng tràn lan phân bón và thuốc trừ sâu, đã phá huỷ hệ sinh thái, đặc biệt là suy thoái đất và ô nhiễm nguồn nước.

Khoảng những năm 1990, các nhà sản xuất sử dụng những phương tiện lạc hậu (do không đủ khả năng tài chính hoặc không muốn đổi mới hệ thống máy móc, trang thiết bị sản xuất). Đây là một trong những thủ phạm chính làm cho vấn đề môi trường trở nên nghiêm trọng hơn.

Nhiều sự cố về môi trường xảy ra, được phản ánh trên các phương tiện truyền thông đại chúng, khiến mọi người dân nhận thức được mức độ gay gắt, nghiêm trọng của việc chúng ta đang hủy hoại môi trường sống của chính mình.

Bảo vệ môi trường trở thành vấn đề sống còn. Quan niệm và cách nhìn truyền thống từ thực tế “tăng trưởng kinh tế thường dẫn đến suy thoái, ô nhiễm môi trường” cần phải được thay đổi. Hàn Quốc xây dựng chiến lược tăng trưởng xanh theo đuổi các mục tiêu: “Tăng trưởng kinh tế bền vững về môi trường”, “Tăng trưởng kinh tế cùng với sự quan tâm đến các khía cạnh môi trường”, “Tách biệt hoàn toàn khái niệm tăng trưởng kinh tế và suy thoái môi trường”, “Thông qua các công nghệ xanh và năng lượng sạch, tạo ra động lực mới cho tăng trưởng kinh tế và tạo công ăn việc làm”.

Tại Hội nghị Thượng đỉnh G8 năm 2008, Tổng thống Lee Myung-bak đã tuyên bố “Hàn Quốc sẽ là một nước đi tiên phong trong việc giải quyết biến đổi khí hậu và công bố kế hoạch giảm khí thải nhà kính vào năm 2020″.

Kế hoạch quốc gia về tăng trưởng xanh của Hàn Quốc

Lộ trình thực hiện Tăng trưởng xanh ở Hàn Quốc được đánh dấu bởi tuyên bố của Tổng thống Hàn Quốc tháng 8 năm 2008: “Các bon thấp, tăng trưởng xanh” là mẫu hình quốc gia mới cho tăng trưởng. Ngay sau đó Hàn Quốc xem xét việc sáp nhập Ủy ban quốc gia về biến đổi khí hậu với Ủy ban về năng lượng quốc gia và thành lập Hội đồng Tổng thống về phát triển bền vững. Ủy ban gồm 34 thành viên được Tổng thống đề cử và 14 ủy viên được cử theo luật; chịu trách nhiệm về theo 3 tiểu ban: Tiểu ban về tăng trưởng xanh và công nghiệp, Tiểu ban về biến đổi khí hậu và năng lượng, Tiểu ban về phát triển bền vững và đời sống xanh. Giúp việc cho Ủy ban có Ban thư ký hỗn hợp gồm các chuyên viên cao cấp, các chuyên gia các nhóm điều phối và hoạch định chính sách về tăng trưởng xanh… Ủy ban này đã họp, thảo ra luật khung về carbon thấp, Tăng trưởng xanh, các chiến lược quốc gia về truyền thông và thông tin xanh được công bố.

Đến tháng 7/2009, Kế hoạch quốc gia 5 năm về tăng trưởng xanh được hoàn thiện. Quốc hội nước này thông qua mục tiêu Giảm thiểu khí thải nhà kính. Cuối năm 2009, Hàn Quốc ban hành Luật khung về các-bon thấp, Tăng trưởng xanh.

Năm 2011, Hàn Quốc ra ban hành Hướng dẫn về hệ thống quản lý mục tiêu năng lượng, khí nhà kính; đưa vào hoạt động cổng thông tin về tài chính xanh và thành lập Ủy ban đặc biệt về Thích ứng với biến đổi khí hậu và Tăng trưởng xanh. Sang năm 2012, Hội đồng về cuộc sống xanh được thành lập và hoạt động. Mới đây, Hàn Quốc công bố Nghị định của Tổng thống về Kế hoạch buôn bán hạn ngạch carbon phát thải.

Hàn Quốc đã ban hành kế hoạch tổng thể được hỗ trợ bởi cam kết mạnh mẽ của Chính phủ để hiện thực tăng trưởng xanh. Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh được đặt ra cho giai đoạn 2009-2050; và cụ thể hóa theo kế hoạch 5 năm của quốc gia, kế hoạch hành động của các bộ, ngành, chính quyền trung ương và chính quyền địa phương. Mỗi năm Hàn Quốc dành 2% GDP cho lĩnh vực tăng trưởng xanh (gấp đôi mức khuyến nghị của Liên hiệp quốc).

Kế hoạch này gồm có 3 mục tiêu và 10 định hướng chính sách. Mục tiêu thứ nhất là giảm nhẹ ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và thúc đẩy tự chủ về năng lượng, bao gồm các chính sách giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, giảm thiểu việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch và tăng cường tính độc lập về năng lượng, cải thiện năng lực thích ứng với biến đổi khí hậu. Mục tiêu thứ hai là tạo ra động lực tăng trưởng mới cho tăng trưởng kinh tế bằng các định hướng phát triển công nghệ xanh (xanh hóa các ngành công nghệ hiện tại và phát triển các ngành công nghiệp xanh đang lớn mạnh), hiện đại hóa hạ tầng công nghiệp. Mục tiêu thứ ba là cải thiện chất lượng cuộc sống và nâng cao vị thế quốc tế của Hàn Quốc, bao gồm việc mở rộng không gian sinh thái (trồng rừng, phục hồi các dòng sông) và khuyến khích giao thông sạch, vận tải công công, tuyên truyền, giáo dục kiến thức về tăng trưởng xanh trong cuộc sống hàng ngày; và trở thành mô hình mẫu mực cho cộng đồng quốc tế như một quốc gia dẫn đầu về tăng trưởng xanh.Với những chính sách cụ thể và sự tuyên truyền tích cực, Hàn Quốc đã huy động được sự tham gia tích cực của người dân vào chiến lược tăng trưởng xanh. Nhiều dự án môi trường xanh đã được triển khai nhân rộng. Số lượng gia đình tham gia vào hệ thống giảm thiểu khí thải carbon đạt 2 triệu vào tháng 2/2011.  Với sự hỗ trợ của Chính phủ, số lượng dự án của các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong ngành công nghiệp xanh được hiện thực hóa đã tăng hơn 40% kể từ năm 2009.

Hồi đầu tháng 11, tại Hà Nội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA) đã ký biên bản thoả thuận thực hiện dự án Hỗ trợ thực hiện chiến lược tăng trưởng xanh ở Việt Nam. Theo đó, KOICA sẽ hỗ trợ Việt Nam 2 triệu USD để thực hiện dự án trong khoảng thời gian 2 năm (2013-2014). Các kinh nghiệm quý báu từ Hàn Quốc sẽ giúp Việt Nam đưa ra các lộ trình cụ thể nhằm hiện thực hoá các mục tiêu đã đề ra của Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh mà Thủ tướng Chính phủ Việt Nam đã phê duyệt ngày 15/9/2012.